Actueel bestaat uit alle nieuwtjes van voedselbos de Santackergaard in de Park in Elst, onderdeel van Park Lingezegen gelegen tussen Arnhem en Nijmegen.
Week 6, 9-2-2021, van onze speciale verslaggever
Leo zit hier in zijn eentje op de Santackergaard. Waar is hij mee bezig?
Of heeft iemand een ander idee?
Op de foto van 20 juni zie je het inmiddels geoogste roggegewas. Deze Rogge is inmiddels geoogst, en de nieuwe oogst is te koop! Wat een genot om de rogge te eten, net als rijst, maar dan met nog iets meer “bite”.
Het nieuwe roggegewas is inmiddels gezaaid, zoals te zien op de foto van 30 0ktober.
Foto van 6 juni 2020
Foto van 30 oktober 2020
Na veel veel te warme herfstdagen komt dan eindelijk de winter in zicht, met kou en vorst aan de grond. Gelukkig zijn de Dahlia’s eruit en hebben een plekje gevonden op Boerderij De Santacker. Ook de bladeren van verschillende soorten bomen hebben een plek gevonden op de Santackergaard; de moeilijk verteerbare op de paden, de overige op de composthoop. Die begint eindelijk vorm te krijgen.
En wat is het leuk op de Gaard! Kom gerust eens langs, op dinsdag, woensdag en vrijdagochtend zijn we bijna zeker aan het werk! Elke week is er weer wat anders te doen, van rozen snoeien tot wilgen bijwerken en grond bewerken.. keus heb je altijd!
(Verslag van Ineke Middendorp-Sonneveld)
Zaterdagmiddag 10 oktober jl. verzorgden Antonius en ik een rondleiding over het voedsel/bloemen/bijenbos de Santackergaard: de ronde gedaan over het perceel, verteld over wat er zoal was, met de vragen over onkruid en distels: hoe ermee om te gaan? Maaien of uittrekken, omdat ze te veel de andere planten verstikken? Of juist niet. Ze hebben ook hun nut: van diep uit de grond brengen ze heilzame stoffen naar boven. Na ruim een uur verzamelde de groep zich weer voor een afsluitend woord. Een paar laatkomers voegden zich er nog bij en zeiden: ‘Hebben jullie ook dat dode puttertje in de struiken zien hangen?’ Nee, niemand had dat gezien. Er stond een koud windje en de lucht donkerde dreigend grijzer. Het bezoek kleumde. Het was tijd om te gaan.
Antonius en ik waren benieuwd naar het puttertje, en liepen terug. Al gauw vonden we hem, vreemd verstrikt hangend in de klissen van een struik. Zich vast gevlogen. Hij wapperde als een vlag heen en weer in de wind. We maakten foto’s, pakten de struik vast, zodat het niet te erg zou bewegen. Maar daardoor viel hij op de grond. Antonius raapte hem op en ontdekte verbaasd dat het nog leefde. Hij besloot om hem neer te leggen op een beschut plekje om bij te laten komen. Maar zodra het puttertje de vrijheid voelde, sloeg hij zijn vleugels uit, vloog op en verdween, hoog in de grijze luchten. Het begon zachtjes te regenen.
We hebben later onze gasten van die middag laten weten dat hun opmerkzaamheid mede heeft geleid tot de redding van het puttertje.
(een gedicht van Ans Hovius)
De herfst treedt schoorvoetend in
zoals elke relatie begint met open eind.
Gister zag ik de eerste kruisspin
van dit jaar, zij zat in het midden
van haar web – gesponnen – tussen tuinbank
en plantbak, blauwgroen maagdenpalm in.
Krachtig en kwetsbaar het ragfijne web
Laat mijn tranen zijn, een kruissprankelend
levensweb – gespannen – tussen aard en maan
én andersom; met veerkracht in.
Dit is het landen in mijZelf
want er is niemand zoals ik
die zodanig thuiskomt
in – Omnia Rustica – mijZelf
Als afsluiting van het jaar vieren we het midwinterfeest, op 26 december, tweede Kerstdag.
Met mogelijk bezoek aan de Gaard van de herders met hun Ezels, op zoek naar een glas warm druivensap, een vuurtje en een lied in de winterkou! Kom je ook? Tussen 13 en 15 uur, een welkom, met 4 tegelijk in een groepje ( corona proof ). Dan kunnen we elkaar nog wel zien en horen.. je moet je wel even aanmelden, op info@santackergaard.nl, of bel even op, Leo Starink, 06 37403725.
Tot de volgende keer! Leo Starink
Week 44 loopt van 26 oktober t/m 1 november en 45 van 2 t/m 8 november 2020.
Het karakter van het werken verandert, de nadruk ligt nu meer op de toekomst: waar gaan we op letten de komende tijd, welke stukken grond willen we nog inzaaien? een groot gedeelte van de granen zit in de grond, in het voorjaar komen de kruiden en planten die 1-jarig zijn. Nu kunnen nog wel de wilde pastinaak en honingklaver gezaaid worden. die dan volgend jaar kunnen bloeien. De als groente gekweekte pastinaak wordt als 1-jarige behandeld, en dus pas in maart gezaaid!
Dan komen er ook nieuwe struikjes en bomen, vruchtdragend. De herfst is een mooie tijd om daarvoor te zorgen. De planten hebben de tijd om te settelen, te wennen aan de grond, en hoeven niet gelijk aan de bak!
Helpen zaaien en de grond bewerken en voorbereiden kan op dinsdagmorgen, woensdagmorgen en vrijdagmorgen!
Het heeft De Belastingdienst behaagd om per 1-9-2020 onze stichting de status van Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) te verlenen. Uiteraard zijn wij trots op deze erkenning. Een bijkomstig voordeel is, dat hierdoor donaties aan Stichting De Santackergaard fiscaal aftrekbaar worden.
Bij het definiëren van de Voedselbossen komen we natuurlijk ook de vraag tegen hoe we de grond bewerken en de bodemvruchtbaarheid kunnen vergroten, aangezien we ook vruchten en granen oogsten en dus voedingsstoffen afvoeren. Bij ons experiment met inzaaien van Klavers als bodembedekker op de schouwpaden blijkt dat er best een dichte kruidenlaag kan ontstaan na het inzaaien, waar minder gras, brandnetels en distels groeien. Klaver en andere vlinderbloemige gewassen zijn ook in staat om stikstof uit de lucht om te zetten in verbindingen die voor de groei van gewassen noodzakelijk zijn. De stikstofbinding gebeurt door bacteriën die in wortelknolletjes leven! We zouden ook nog de klaver kunnen maaien en als meststof gebruiken op andere gewassen op de Santackergaard.
In een onderzoek van Stichting Proefboerderijen Noordelijke Akkerbouw (SPNA) en het Louis Bolk Instituut komt de benutting van vlinderbloemigen in duurzame landbouw aan de orde en wordt verder uitgewerkt. Ook de uitspoeling van nitraat wordt onderzocht: de klavers kunnen zelfs de neerslag van stikstof verwerken en zodoende minder uitspoeling realiseren als met andere begroeiing.
Terugkijkend op het Zomerfeest op 26 juni zijn we dankbaar om het toch gedaan te hebben, ondanks alle onzekerheden: te warm, te corona.
Ineke van Middendorp, voorzitter van de Stichting Santackergaard, vertelde over de noodzaak van leegte of een draaipunt in het midden van de cirkel ( zoals stilte binnen de muziek noodzakelijk is) met aansluitend een meditatieve wandeling in de boomcirkel die ongeveer halverwege de Santackergaard ligt.
En dan toch een verhaal van Marion Teeuwen (we zien haar vaak in De Park met haar schapen bezig) over de Solognotes schaapskudde die door heel selectief te begrazen (waar nodig) de biodiversiteit lijkt te vergroten.
Ze had de schapen bij deze gelegenheid thuisgelaten, omdat die bij dat warme weer veel schaduw nodig hadden.
Ans Hovius kwam spontaan met een voordracht van een eigen gedicht, mooi toch? Kijk maar! Zo mooi geschreven…
Bedding van zijn
Als zomer briesje wind op een zomerse dag
Ontwaak je in mij in warme herinnering
Mijn, ons moeder ontvouwt zich in mijn
lijf, de rust die ik voel onder blauwe hemel
en pergola, het kwetteren van klatermussen
in beukenhaag
Shetlanders in de verte
de sierduif die hemelwaarts opvliegt
klaterend in haar vleugelslag,
de aalscholver strak en zwart
als speerpunt volgend zijn eigen pad, eigen weg
een koppel sierduif in sierlijke vleugelslag
– rondom –
zich lavend aan brede weiland bomen
hier is rust, berusting in vrede met – te – ervoor,
een vlierstruik biedt geborgen zijn van iets?!
het waterijsje ligt comfortabel in mijn mond
ik lik aan dit mooi geschenk van zijn
hoe mooi het is hier mooi te zijn
en zie een slankkopje sierduif
deinen in de groene beukenhaag
en hoor haar koeren,
“zoetelief, ik groet u zoetelief
dag hartedief, mijn lief”
You belong to me
I`ll belong to you
In de tussentijd is er zoveel gebeurd!
Na de moeilijke start in de herfst vorig jaar was veel graan niet opgekomen en na een nat voorjaar was de grond te droog en te hard om bij te zaaien. De rogge is in de zomerhitte geoogst, gedorst, gewand en verzameld, nog niet de helft van vorig jaar, maar toch nog 40 kg!
Voor een impressie van deze Rogge werkzaamheden een foto van het oogsten, en filmpjes van het dorsen en het wannen.. Heel veel werk, maar geweldig om die binding met je eigen voedsel op deze manier op te bouwen!
Nu is de begroeiing op de akkers al weer gemaaid en ziet het er veel leger uit.
De Rogge is te koop op de Santackergaard en op het Oogstfeest van de Hoogstambrigade in de Schuytgraaf op 13 september en natuurlijk op ons eigen Herfstfeest op 26 september. Let op de agenda van de website! We willen een gedeelte van de druiven naar de sapmobiel op het Oogstfeest brengen. Komt u ook proeven?
Nieuw is dat we hulp hebben gekregen van twee bewoners van Familiehuis het Lingeveld, twee ochtenden in de week. Ze helpen met de voorkomende werkzaamheden, zoals snoeien, oogsten van Rogge en bloemenzaad, maken van compost en dergelijke. En Joachim heeft ook belangstelling voor de bijen, fijn die hulp! Het Lingeveld biedt een veilige woonomgeving voor jong volwassenen die veel structuur nodig hebben.
Het dak van het bijenhotel is gerepareerd (waarschijnlijk hadden vogels grote gaten getrokken in de oude Riet bedekking), we hebben nieuwe zaaiplekken voor bloemen en planten gemaakt en natuurlijk veel gepraat en gefilosofeerd. Wil je ook meedoen? Geef je op voor een van de ochtenden, maandag, dinsdag of vrijdagochtend van 9.30 tot 12.30 uur of kom gewoon kopje koffie of thee drinken om half elf.
Er zijn ook leuke observaties te doen, van de vlinders die voor deze plek in Park Lingezegen geschapen lijken te zijn. Maar ook een bijtje dat langs komt met een stukje blad (een bladsnijder!) en in dezelfde prachtige kleur groen, net als haar nestel plek een cocon maakt om haar eitjes in te leggen!
Tot de volgende keer! Leo Starink
Op 27, 28, 29 en 31 juli gaan we van 9 tot 12 uur rogge oogsten op de Santackergaard. Ik stel het op prijs als je mee wilt helpen. Alle deelnemers krijgen een zakje rogge of roggemeel kado om te zaaien of te koken. Enkele recepten vind je hier op de site. Aanmelden is verplicht.
Groet, Leo
Hallo,
We kijken terug op een geslaagd Zomerfeest, misschien minder mensen dat we gedacht hadden, maar de Zomerhitte speelde ons allemaal parten!
Met dank aan Marion Teeuwen die haar schapen ook “thuis, onder de bomen van de Walnotenlaan” moest laten, omdat het voor deze dieren te heet zou zijn zonder schaduw! Marion legde o.a. uit hoe zij met haar manier van schapen houden de besmetting met “wormen” onder controle houdt. Interessant voor een biologische manier van schapen houden. Voor ons een nieuw woord: verweiden!
We hebben een kleine meditatie gedaan rondom het midden van de boomakker, indrukwekkend met die hele grote honingklaver in het centrum. Ineke van Middelkoop legde uit hoe in de beleving van de cirkel, het “lege” midden belangrijk is. Zij leidde de meditatie daarmee in.
Er was soep, bowl, en de broodjes konden we wel laten zitten, daar was het veel te warm voor!
Voor een impressie staan hieronder twee filmpjes met fragmenten uit de verhalen van Ineke en Marion.
De NL Doet happening moeten we gewoon weer beginnen als Corona het toelaat. Nieuwe vrijwilligers zoeken die geïnteresseerd zijn in voedselbouw en natuur is nu nog te beladen. Misschien kan dat tegen de tijd dat de Lathyrus die we gezaaid hebben gaat bloeien!
Wel kunnen we op 26 juni de zomer vieren: van 15 tot 19 uur ben je welkom om een kop thee te drinken, een kop soep te nuttigen of een broodje te eten, samen met ons, vaste vrijwilligers. Kennis maken met het gebied en alle veranderingen kan dan ook, met een kleine rondleiding van 20 minuten om 16 en 17 uur.
Muziek wordt er natuurlijk weer gemaakt!
Je moet jezelf en je huisgenoten wel opgeven als je wil komen, 30 is het maximum!
En hoe je kan meewerken? Op dinsdagmorgen, telkens van 10 tot 12 zijn we op de Santackergaard om nieuwe ervaringen op te doen met en onderhoud te doen aan wat we reeds gedaan hebben. En altijd nieuw is het oogsten. Je bent welkom!
De pruimen en de kersen hebben prachtig in de bloesem gezeten, daarna kwamen de peren en de appels. De vruchtzetting van de Eldense Blauwe is een beetje in het water gevallen met de strenge vorst. Al deze vruchtbomen zijn familie van de Roos! Het meest indrukwekkend op het ogenblik is de haag langs het schouwpad, de Groene Loper.
De wilde rozen als Hondsroos en Egelantier staan volop in bloei en trekken veel insecten. Ook de botanische rozen aan de westkant bij het klaverpad staan in bloei (foto’s van Elieke Starink).
Naast de appels als Topaz en Schone van Boskoop hebben we een Chinese wilde appel (Malus hupehensis) en een paar sier appeltjes… Bijzonder is dat deze wilde (sier!) appeltjes goede bestuivers zijn voor onze cultuurappels, zoals de Elstar, hier op de oude Santacker proefboerderij ontwikkeld!
Ton van Gestel bekommert zich (naast heel veel andere dingen en mensen) om de planten en laat zich inspireren door hun veelzijdigheid en geschiedenis! Hij heeft geschreven:
Ontelbaar zijn de teksten over druiven, wijnstokken, wijn en ranken, al vanuit het oude testament. Ten goede en ten kwade. Wijn kan het hart verheugen, het kan ook de mens ten gronde richten, wijnranken kunnen vruchtbaar zijn, ze kunnen ook dor zijn en zure vruchten geven.
Al duizenden jaren is de mens op weg met zijn druivenstok. In Nederland is er in de 10de eeuw voor het eerst een vermelding van een wijngaard bij Maastricht. In Zuid-Limburg kwamen in het Maasdal en Geuldal talrijke wijngaarden. Tijdens de kleine ijstijd in de 16de en 17de eeuw verdwenen deze weer. En nu kan je ze weer volop telen, mede door de opwarming van de aarde en rassen die meer bestand zijn tegen de kou.
Ons meest geliefde dier is de Patrijs, niet meer zo vaak te zien in ons landschap: maar wat heerlijk om in deze tijd die koppeltjes te zien. Genoeg beschutting, vers gras en mogelijkheden om te broeden, ook genoeg plekken om heen te vluchten! Een nieuwe poel om water uit te drinken.. zouden de vos en de marter ze met rust laten?
En wat te denken van de schapen? Marion Teeuwen van Imkerij Bloem is langs gekomen om een stuk langs de wilde haag te beweiden. Wat een feest om die langs te zien komen!
Een bijzonder project is het Wilde-bijenhotel: een deel van de rieten kap is gemolesteerd (door vogels of de marter) en moest hersteld worden. We hebben riet gekregen om mee te dekken (Koen Turk uit Andelst, www.koenturk.nl ), en gaan nu het vak leren!
De oproep om te helpen met water geven aan de Dahlia’s heeft gewerkt.. Ze komen nu mooi op, dankzij heel wat emmertjes water pompen. En mooi staan de vlakken Rogge erbij, nu ook in bloei. Straks begint het oogsten weer, maar je kunt nog steeds Rogge kopen!
Op het ogenblik zijn we druk met de bonenstokken en veel verschillende bonen, kijk maar naar het filmpje hiernaast.
Verder worden de pompoenen op open gedeeltes gezet.
Alles overziend heeft ook het samenwerkingsverband van de 5 voedselbossen niet stil gezeten. Het Monitoringsverslag 2019 is uitgekomen. In het najaar zal ook hierover gerapporteerd worden bij een dag over de natuur in De Park.
Tot de volgende keer!
Leo Starink
NL Doet is niet doorgegaan, in klein verband is er nog wel wat werk verricht aan de nieuwe palen en verbindingen die we hebben gemaakt voor de kiwi bes en andere bloeiers zoals een blauwe regen. Kijk maar op de film!
20200314_121418 from Leo Starink on Vimeo.
