Overal zijn bloemen, kijk uit waar je loopt! zelfs op het pad komen wilde bijen uit een holletje! Onder de Rietkap zijn de metselbijen te zien.. Samen met de wilde bijen werkgroep gaan we kijken of we de bijen kunnen herkennen: van zeldzame bijen tot meer algemene. Maar zelfs kevers en vliegen doen mee met de bestuiving. En zijn vlinders alleen maar mooi? doe een proef, een beetje honing op je arm: komen ze daar op af?
Vorig jaar werd ik blij verrast op de Santacker. We gingen in de oude wilg een paar kastjes voor vleermuizen terug plaatsen, toen ik oog in oog stond met een Kerkuil.
Wat een prachtverschijning! Pas toen de uil zag dat ik hem zag vloog ie weg! Er is later nog wel een Kerkuil gefotografeerd in dezelfde boom, maar die foto was te wazig om hier te tonen. Daarvoor in de plaats deze schildering gemaakt door Elieke. Het zijn best grote vogels, met een spanwijdte tot wel 1 meter! Kijk voor meer informatie over de kerkuil op de site van Vogelbescherming Nederland, ook voor hun roep!
Ondertussen wordt de grote oude wilg ook gebruikt door een broedpaar van het Steenuiltje, met een heel koddig uiterlijk, zeker als je hem of haar ziet vliegen. De alarmroep is wel heel indringend! Luister maar op de site van Vogelbescherming Nederland.
De nestkast moet wel beschermd worden tegen indringers, hermelijn, bunzing en andere marterachtigen liggen op de loer!
Op deze NL Doet dag krijg je de gelegenheid kennis te maken met het Bloemen-, Bijen- en Voedselbos de Santacker. Je wilt toch ook weten hoe die planten en bloemen heten? Daarvoor zetten we paaltjes bij de nieuwe Rozen. Ook zaaien we Rogge en halen het gras weg waar het te veel wordt rond de kleine appelboompjes. Geef je op bij de site van NL Doet
Op de foto van 20 juni zie je het inmiddels geoogste roggegewas. Deze Rogge is inmiddels geoogst, en de nieuwe oogst is te koop! Wat een genot om de rogge te eten, net als rijst, maar dan met nog iets meer ābiteā. Het nieuwe roggegewas is inmiddels gezaaid, zoals te zien op de foto van 30 0ktober.
Foto van 6 juni 2020
Foto van 30 oktober 2020
De winter in aantocht…
Na veel veel te warme herfstdagen komt dan eindelijk de winter in zicht, met kou en vorst aan de grond. Gelukkig zijn de Dahliaās eruit en hebben een plekje gevonden op Boerderij De Santacker. Ook de bladeren van verschillende soorten bomen hebben een plek gevonden op de Santackergaard; de moeilijk verteerbare op de paden, de overige op de composthoop. Die begint eindelijk vorm te krijgen. En wat is het leuk op de Gaard! Kom gerust eens langs, op dinsdag, woensdag en vrijdagochtend zijn we bijna zeker aan het werk! Elke week is er weer wat anders te doen, van rozen snoeien tot wilgen bijwerken en grond bewerken.. keus heb je altijd!
Een rondleiding op de Santackergaard…
(Verslag van Ineke Middendorp-Sonneveld)
Zaterdagmiddag 10 oktober jl. verzorgden Antonius en ik een rondleiding over het voedsel/bloemen/bijenbos de Santackergaard: de ronde gedaan over het perceel, verteld over wat er zoal was, met de vragen over onkruid en distels: hoe ermee om te gaan? Maaien of uittrekken, omdat ze te veel de andere planten verstikken? Of juist niet. Ze hebben ook hun nut: van diep uit de grond brengen ze heilzame stoffen naar boven. Na ruim een uur verzamelde de groep zich weer voor een afsluitend woord. Een paar laatkomers voegden zich er nog bij en zeiden: āHebben jullie ook dat dode puttertje in de struiken zien hangen?ā Nee, niemand had dat gezien. Er stond een koud windje en de lucht donkerde dreigend grijzer. Het bezoek kleumde. Het was tijd om te gaan.
Antonius en ik waren benieuwd naar het puttertje, en liepen terug. Al gauw vonden we hem, vreemd verstrikt hangend in de klissen van een struik. Zich vast gevlogen. Hij wapperde als een vlag heen en weer in de wind. We maakten fotoās, pakten de struik vast, zodat het niet te erg zou bewegen. Maar daardoor viel hij op de grond. Antonius raapte hem op en ontdekte verbaasd dat het nog leefde. Hij besloot om hem neer te leggen op een beschut plekje om bij te laten komen. Maar zodra het puttertje de vrijheid voelde, sloeg hij zijn vleugels uit, vloog op en verdween, hoog in de grijze luchten. Het begon zachtjes te regenen. We hebben later onze gasten van die middag laten weten dat hun opmerkzaamheid mede heeft geleid tot de redding van het puttertje.
Omnia rustica (Allemaal landelijk)
(een gedicht van Ans Hovius)
De herfst treedt schoorvoetend in zoals elke relatie begint met open eind. Gister zag ik de eerste kruisspin van dit jaar, zij zat in het midden van haar web – gesponnen – tussen tuinbank en plantbak, blauwgroen maagdenpalm in. Krachtig en kwetsbaar het ragfijne web
Als afsluiting van het jaar vieren we het midwinterfeest, op 26 december, tweede Kerstdag. Met mogelijk bezoek aan de Gaard van de herders met hun Ezels, op zoek naar een glas warm druivensap, een vuurtje en een lied in de winterkou! Kom je ook? Tussen 13 en 15 uur, een welkom, met 4 tegelijk in een groepje ( corona proof ). Dan kunnen we elkaar nog wel zien en horen.. je moet je wel even aanmelden, op info@santackergaard.nl, of bel even op, Leo Starink, 06 37403725.
Bij het definiƫren van de Voedselbossen komen we natuurlijk ook de vraag tegen hoe we de grond bewerken en de bodemvruchtbaarheid kunnen vergroten, aangezien we ook vruchten en granen oogsten en dus voedingsstoffen afvoeren. Bij ons experiment met inzaaien van Klavers als bodembedekker op de schouwpaden blijkt dat er best een dichte kruidenlaag kan ontstaan na het inzaaien, waar minder gras, brandnetels en distels groeien. Klaver en andere vlinderbloemige gewassen zijn ook in staat om stikstof uit de lucht om te zetten in verbindingen die voor de groei van gewassen noodzakelijk zijn. De stikstofbinding gebeurt door bacteriƫn die in wortelknolletjes leven! We zouden ook nog de klaver kunnen maaien en als meststof gebruiken op andere gewassen op de Santackergaard.
In een onderzoek van Stichting Proefboerderijen Noordelijke Akkerbouw (SPNA) en het Louis Bolk Instituut komt de benutting van vlinderbloemigen in duurzame landbouw aan de orde en wordt verder uitgewerkt. Ook de uitspoeling van nitraat wordt onderzocht: de klavers kunnen zelfs de neerslag van stikstof verwerken en zodoende minder uitspoeling realiseren als met andere begroeiing.
Het zomerfeest van 26 juni
Terugkijkend op het Zomerfeest op 26 juni zijn we dankbaar om het toch gedaan te hebben, ondanks alle onzekerheden: te warm, te corona.
Ineke van Middendorp, voorzitter van de Stichting Santackergaard, vertelde over de noodzaak van leegte of een draaipunt in het midden van de cirkel ( zoals stilte binnen de muziek noodzakelijk is) met aansluitend een meditatieve wandeling in de boomcirkel die ongeveer halverwege de Santackergaard ligt.
En dan toch een verhaal van Marion Teeuwen (we zien haar vaak in De Park met haar schapen bezig) over de Solognotes schaapskudde die door heel selectief te begrazen (waar nodig) de biodiversiteit lijkt te vergroten.
Ze had de schapen bij deze gelegenheid thuisgelaten, omdat die bij dat warme weer veel schaduw nodig hadden.
Ans Hovius kwam spontaan met een voordracht van een eigen gedicht, mooi toch? Kijk maar! Zo mooi geschreven…
Bedding van zijn Als zomer briesje wind op een zomerse dag Ontwaak je in mij in warme herinnering Mijn, ons moeder ontvouwt zich in mijn lijf, de rust die ik voel onder blauwe hemel en pergola, het kwetteren van klatermussen in beukenhaag Shetlanders in de verte de sierduif die hemelwaarts opvliegt klaterend in haar vleugelslag, de aalscholver strak en zwart als speerpunt volgend zijn eigen pad, eigen weg een koppel sierduif in sierlijke vleugelslag – rondom – zich lavend aan brede weiland bomen hier is rust, berusting in vrede met ā te ā ervoor, een vlierstruik biedt geborgen zijn van iets?! het waterijsje ligt comfortabel in mijn mond ik lik aan dit mooi geschenk van zijn hoe mooi het is hier mooi te zijn en zie een slankkopje sierduif deinen in de groene beukenhaag en hoor haar koeren, āzoetelief, ik groet u zoetelief dag hartedief, mijn liefā You belong to me I`ll belong to you
Verrichte werkzaamheden, een Oogstfeest in de Schuytgraaf op 13 september en ons eigen herfstfeest op 26 september
In de tussentijd is er zoveel gebeurd! Na de moeilijke start in de herfst vorig jaar was veel graan niet opgekomen en na een nat voorjaar was de grond te droog en te hard om bij te zaaien. De rogge is in de zomerhitte geoogst, gedorst, gewand en verzameld, nog niet de helft van vorig jaar, maar toch nog 40 kg! Voor een impressie van deze Rogge werkzaamheden een foto van het oogsten, en filmpjes van het dorsen en het wannen.. Heel veel werk, maar geweldig om die binding met je eigen voedsel op deze manier op te bouwen! Nu is de begroeiing op de akkers al weer gemaaid en ziet het er veel leger uit.
De Rogge is te koop op de Santackergaard en op het Oogstfeest van de Hoogstambrigade in de Schuytgraaf op 13 september en natuurlijk op ons eigen Herfstfeest op 26 september. Let op de agenda van de website! We willen een gedeelte van de druiven naar de sapmobiel op het Oogstfeest brengen. Komt u ook proeven?
Nieuw is dat we hulp hebben gekregen van twee bewoners van Familiehuis hetĀ Lingeveld, twee ochtenden in de week. Ze helpen met de voorkomende werkzaamheden, zoals snoeien, oogsten van Rogge en bloemenzaad, maken van compost en dergelijke. En Joachim heeft ook belangstelling voor de bijen, fijn die hulp! Het Lingeveld biedt een veilige woonomgeving voor jong volwassenen die veel structuur nodig hebben.
Het dak van het bijenhotel is gerepareerd (waarschijnlijk hadden vogels grote gaten getrokken in de oude Riet bedekking), we hebben nieuwe zaaiplekken voor bloemen en planten gemaakt en natuurlijk veel gepraat en gefilosofeerd. Wil je ook meedoen? Geef je op voor een van de ochtenden, maandag, dinsdag of vrijdagochtend van 9.30 tot 12.30 uur of kom gewoon kopje koffie of thee drinken om half elf.
Er zijn ook leuke observaties te doen, van de vlinders die voor deze plek in Park Lingezegen geschapen lijken te zijn. Maar ook een bijtje dat langs komt met een stukje blad (een bladsnijder!) en in dezelfde prachtige kleur groen, net als haar nestel plek een cocon maakt om haar eitjes in te leggen!
Met: nieuwe planten, agenda met zomerfeest (je moet je wel opgeven!) en werkochtenden, bekende plant- en diersoorten, een van de bestuursleden aan het woord, en nieuwe projectenā¦
Nieuwe planten bij de klimpalen
Kakiboom, Diospyros kaki
Lotusboom of Dadelpruim, Diospyros lotus
Blauwe Regen, Wisteria sinensis var. prolific
Kiwibes, Actinidia arguta
Sterjasmijn of Toscaanse Jasmijn, Trachelospermum jasminoides
Duitse Pijp, Aristolochia macrophylia(bij de bijenstal)
Schijnaugurk, Akebia quinata
Na een Gewimperde Linde, Tilia henryana, aan de ingang, hebben we nu ook een Chinese Linde, Tilia oliveri, met mals blad, helemaal aan het eind van de wilgenboogrij.
Wat we nog krijgen (bijgestelde agenda)
De NL Doet happening moeten we gewoon weer beginnen als Corona het toelaat. Nieuwe vrijwilligers zoeken die geĆÆnteresseerd zijn in voedselbouw en natuur is nu nog te beladen. Misschien kan dat tegen de tijd dat de Lathyrus die we gezaaid hebben gaat bloeien!
Wel kunnen we op 26 juni de zomerĀ vieren: van 15 tot 19 uur ben je welkom om een kop thee te drinken, een kop soep te nuttigen of een broodje te eten, samen met ons, vaste vrijwilligers. Kennis maken met het gebied en alle veranderingen kan dan ook, met een kleine rondleiding van 20 minuten om 16 en 17 uur. Muziek wordt er natuurlijk weer gemaakt! Je moet jezelf en je huisgenoten wel opgeven als je wil komen, 30 is het maximum!
En hoe je kan meewerken? Op dinsdagmorgen, telkens van 10 tot 12 zijn we op de Santackergaard om nieuwe ervaringen op te doen met en onderhoud te doen aan wat we reeds gedaan hebben. En altijd nieuw is het oogsten. Je bent welkom!
Wat we hebben…
De pruimen en de kersen hebben prachtig in de bloesem gezeten, daarna kwamen de peren en de appels. De vruchtzetting van de Eldense Blauwe is een beetje in het water gevallen met de strenge vorst. Al deze vruchtbomen zijn familie van de Roos! Het meest indrukwekkend op het ogenblik is de haag langs het schouwpad, de Groene Loper.
De wilde rozen als Hondsroos en Egelantier staan volop in bloei en trekken veel insecten. Ook de botanische rozen aan de westkant bij het klaverpad staan in bloei (foto’s van Elieke Starink).
Naast de appels als Topaz en Schone van Boskoop hebben we een Chinese wilde appel (Malus hupehensis) en een paar sier appeltjesā¦ Bijzonder is dat deze wilde (sier!) appeltjes goede bestuivers zijn voor onze cultuurappels, zoals de Elstar, hier op de oude Santacker proefboerderij ontwikkeld!
Druiventeelt op de Santackergaard
Ton van Gestel bekommert zich (naast heel veel andere dingen en mensen) om de planten en laat zich inspireren door hun veelzijdigheid en geschiedenis! Hij heeft geschreven:
Ontelbaar zijn de teksten over druiven, wijnstokken, wijn en ranken, al vanuit het oude testament. Ten goede en ten kwade. Wijn kan het hart verheugen, het kan ook de mens ten gronde richten, wijnranken kunnen vruchtbaar zijn, ze kunnen ook dor zijn en zure vruchten geven.
Al duizenden jaren is de mens op weg met zijn druivenstok. In Nederland is er in de 10de eeuw voor het eerst een vermelding van een wijngaard bij Maastricht. In Zuid-Limburg kwamen in het Maasdal en Geuldal talrijke wijngaarden. Tijdens de kleine ijstijd in de 16de en 17de eeuw verdwenen deze weer. En nu kan je ze weer volop telen, mede door de opwarming van de aarde en rassen die meer bestand zijn tegen de kou.
Dieren op de Santackergaard
Ons meest geliefde dier is de Patrijs, niet meer zo vaak te zien in ons landschap: maar wat heerlijk om in deze tijd die koppeltjes te zien. Genoeg beschutting, vers gras en mogelijkheden om te broeden, ook genoeg plekken om heen te vluchten! Een nieuwe poel om water uit te drinken.. zouden de vos en de marter ze met rust laten?
En wat te denken van de schapen? Marion Teeuwen van Imkerij Bloem is langs gekomen om een stuk langs de wilde haag te beweiden. Wat een feest om die langs te zien komen!
Een bijzonder project is het Wilde-bijenhotel: een deel van de rieten kap is gemolesteerd (door vogels of de marter) en moest hersteld worden. We hebben riet gekregen om mee te dekken (Koen Turk uit Andelst, www.koenturk.nl ), en gaan nu het vak leren!
Overige projecten
De oproep om te helpen met water geven aan de Dahliaās heeft gewerkt.. Ze komen nu mooi op, dankzij heel wat emmertjes water pompen. En mooi staan de vlakken Rogge erbij, nu ook in bloei. Straks begint het oogsten weer, maar je kunt nog steeds Rogge kopen!
Op het ogenblik zijn we druk met de bonenstokken en veel verschillende bonen, kijk maar naar het filmpje hiernaast.
Verder worden de pompoenen op open gedeeltes gezet.
Monitoring biodiversiteit
Alles overziend heeft ook het samenwerkingsverband van de 5 voedselbossen niet stil gezeten. Het Monitoringsverslag 2019 is uitgekomen. In het najaar zal ook hierover gerapporteerd worden bij een dag over de natuur in De Park.
Hallo, de tijd gaat snel! Nauwelijks zijn we bekomen van de zachte winter, of het voorjaar dient zich aan, of zijn we nu weer te snel? De eerste voorjaarsbloemen zijn er in ieder geval weer op de Santackergaard, terwijl sommige herfstbloemen niet weggegaan zijn.
Die aankondiging van het nieuwe groeiseizoen moet ook gepaard gaan met de aanbieding van het jaarverslag 2019 en het beleidsplan voor 2020, hierbij, op een vernieuwde website. Hulde aan de webmaster Piet Scheepens!
Stand van zaken
Onze Gaard is best wel nat op het ogenblik, de wadi doet haar werk! We kunnen er nog net lopen, op nieuw aangelegde paden.. De mest van de kinderboerderij gaat voor het eerst bij de rozen, druiven en Eldense Blauwe. Dat is dan de mest en stro die een jaar gelegen heeft.
Monitoring …
In het kader van de monitoring van onze gezamenlijke voedselbossen konden we een camera met bewegingssensor kopen. Daar is nu het eerste resultaat van! Ik had al gehoord dat er een steenuiltje in onze mooie knotwilg had gezeten, dus wat was meer voor de hand liggend dan daar de camera te hangen.
NL-Doet op 14 maart…
De eerstkomende activiteit op de Santackergaard is de NL Doet dag op 14 maart. Heb je zin om mee te doen? Al is het een halve dag, geef je op op de site van NL Doet.
Naast palen zetten en draden trekken kun je ook de heg bijsnoeien en gewoon zoeken naar mooie plekjes op het terrein aan de 1ste Weteringsewal. Ons vind je ook op de activiteiten die op de site zijn opgenoemd.
Buitengewoon
Een dag om niet te vergeten, dat was vorig jaar de Buitengewoon dag van omroep Gelderland op de Buitenplaats in Velp. Dit jaar weer, op 7 juni! Het was ook bijzonder vanwege het project waar we veel mee ophadden: Arnhem zoemt.
Arnhem Zoemt laat van zich horen met nieuwe initiatieven in het Arnhemse. Heb je belangstelling voor wilde bijen , laat je dan verrassen door alle mogelijkheden. Van zaaien voor bijzondere bijen, tot tellen en onderscheiden van de verschillende bijen..
De Santackergaard heeft een onaangename verrassing te verwerken gekregen, een rekening van een bedrijf dat copyright rechten regelt. De foto van een Resedamaskerbij waar rechten op rusten, blijk ik nu gebruikt te hebben in de vorige nieuwsbrief. Vreemd dat dat kan, ik denk dan, de natuur is vrij van rechten. Nou, hierbij een veel mooiere foto van Astrid Boerkamp die een praatje hield op een bijeenkomst van Monitoring Voedselbossen. Een prachtig project dat Wilde (solitaire) bijen wil helpen voet aan de grond te krijgen in onze omgeving.
Wilde-bijen-monitoringsgroep
De bijen die de Wilde Bijen monitoringsgroep heeft gevonden kwamen ook aan bod. Het Monitoringsverslag van 2018 is opgenomen bij Documenten op de Site van Santackergaard. Monitoringsverslag 2019 wordt nu vervaardigd.
We hebben ook van Astrid planten gekregen dit keer de grote Kattenstaart (op de voorgrond). Een plant die in de omgeving ook groeit, en bij ons op de Santackergaard dus nu ook.
Bij de Grote Kattenstaart hoort natuurlijk ook een bij, de Kattenstaartdikpoot!
Een blijde verrassing…
Een blijde verrassing
kregen we met Sinterklaas, een echt Roggebroodje! Sinterklaas heeft uitstekend
werk verricht. Alleen weet ik nog steeds niet wie de Piet is die dat kunstje
heeft mogelijk gemaakt!
We hebben ook nog Rogge en
Tarwe in de aanbieding: 1 euro per 100 gram. Als zaaigoed, als koren dat je kan
malen, of net als rijst voor het avondeten kan gebruiken, of, net als Sint, om
een mooi rogge broodje van te bakken!
Nog meer verrassingen
en wilde ganzen in de lucht
Einde-jaarswens
Met Kerst willen we natuurlijk iedereen verrassen met een mooie kaart, maar dat gaat niet lukken. In ieder geval een mooie plaat daarvan, en een heel gelukkig nieuw jaar gewenst!
Begin november zijn dan eindelijk de stoppels van het graan en het overblijvende “onkruid” ondergewerkt, met een tractor met brede wielen, dus de grond is nog steeds mooi los. Niet zo diep als met ploegen en de grond is weer zaai klaar voor de winter.. De kosten zijn ook wel relatief groot, maar aan de andere kant is zoiets niet meer met de hand voor elkaar te boksen. En het betekent dat de grond ook weer ingezaaid kan worden. Het idee is om minder graan te zaaien, en dat in blokken, afgewisseld met honingklaver. Een strook van het smalle stuk aan de kant van de haag niet met graan, maar met zonnebloemen, klaver en bonen. De andere helft is al ingezaaid met tarwe, die we nog over hadden van het vorige jaar.
De patrijzen en fazanten hebben genoten van het overblijvende graan, de tarwe was best moeilijk te oogsten en te dorsen, afgezien nog van die grote hoeveelheden.
Een vergeten groente
De kliswortel was behoorlijk āaanwezigā, het schijnt dat de wortels te eten zijn. Kliswortel was lang volksvoedsel, in de Middeleeuwen werd hij in heel Europa aangeplant. Dit is dus pas echt een āvergeten groenteā!
Ik heb het geprobeerd, maar zo laat in het jaar was die aardig verhout! Volgend jaar beter!
Die mooie prachtige wilg gekortwiekt
De wilg met haar prachtige haardosā¦ de takken liggen nu op de grond, klaar om te verteren en voedsel te zijn voor beestjes en schuilplaats voor egels en muizen. De steenuilenkast open en bloot zichtbaar, misschien voor de Steenuiltjes niet zo leuk? Er hebben steenuiltjes gebroed! Dat werd bekend op de avond van de Monitoringsgroepen, die zich ontfermd hebben over de verschillende soortgroepen van planten, dieren en grond- en waterkwaliteit. Heeft u belangstelling om een keer mee te lopen en te tellen wat er te zien is aan bij voorbeeld vlinders, laat het weten..