Het begon in 2017 met een veld zo plat als een biljartlaken aan de eerste Weteringsewal 5 in Elst. Je kunt hier de struikjes voor de te planten heg zien liggen op de grens met het schouwpad.
En er was een plan om hoogteverschillen aan te brengen en een beplantingsplan
Het allereerste project, met een groep scholieren van SAM SAM uit Oosterhout, op de boomfeestdag van 2017.
De graafmachine komt om het terrein volgens tekening in te richten. Hier op het laagste niveau is alle klei afgegraven tot de zandige ondergrond voelbaar werd.
De vorige eigenaar had geen plek meer voor dit volkje, en ook de kast zou overblijven. De bijenkast is voor de Santackergaard gekocht, het volkje gegeven aan een jonge imker die graag weer zou willen beginnen met bijen.
We hebben de kast in de luwte van de Santacker boerderij gezet, met aan de zuidwestkant een rijtje wilgen ter beschutting. Nu nog een klein stalletje, voor het water dat van boven komt. De isolatie waarde van een houtenkast is tien keer groter als het hout droog is..
De andere activiteit die op de foto te zien is, is een stapel van de zonnebloemen die uitgebloeid zijn. Alle pitten zijn te grazen genomen, vogels, fazanten, konijnen, muizen: het barst al van het leven op de Santackergaard. Nu creëren we een extra schuilmogelijkheid …"
Na de vorst kregen we uiteindelijk ook nog sneeuw, wat een genade voor het land, het lijkt wel of alles gedoopt werd met nieuwe energie! En alsof dat allemaal nog niet genoeg was, werden de pruimenbomen van de Eldense Blauwe nog gebracht, uit het verre Margraten, nu in de Betuwse Klei geplant met verse mist!
Op de Santackergaard en 4 andere gaarden in De Park wordt jaarlijk de diversiteit aan planten en dieren gemeten. Dit keer was Michel Zwarts aan de beurt om te kijken naar verschillende soorten mossen. Rond ‘het oog’, waar het lekker vochtig is, stonden ze in overvloed.
De rietkap wordt met een kraan op zijn plek gezet waar hij wordt ingericht als een bijenhotel.
Het team wordt tijdens het werk geïnterviewd over bijenhotels door Omroep Gelderland.
8 September was een bijzondere dag. Niet alleen werd het oogstfeest samen met andere gaarden gevierd. Het was ook de dag dat de wethouder de Santackergaard officieel kwam openen.
Aan de stroken tussen de Eldense blauwe pruimenbomen is strooisel en dierlijke mest van de kinderboerderij toegevoegd en vervolgens is met een rotorkop eg een zaaibed gemaakt voor de wintergranen. Eind oktober zijn de granen handmatig in rijen gezaaid.
Gelijktijdig konden door andere vrijwilligers bossen dahlia’s en andere bloemen worden geplukt.
We hebben een cirkel met fruitbomen aangeplant: een mooie groep van appels en peren. Eén van de vrijwilligers schreef hierover het volgende:
"Het nieuwe jaar op de Santackergaard in Park Lingezegen begon voor mij met het planten van bomen. Vijf appel- en twee perenboompjes. De boompjes waren een geschenk. We waren met een groepje van vier om de klus te klaren. Waar zouden we ze zetten? En hoe? Het mooiste leek om een cirkel te maken."
Op 2e paasdag (22 april 2019) werd iedereen uitgenodigd om om gezamenlijk de dag van de aarde te vieren.
Bruin blauwtje en
de Koninginnepage
De druiven zijn klein gebleven.
Begin november zijn dan eindelijk de stoppels van het graan en het overblijvende kruiden ondergewerkt.
De patrijzen en fazanten hebben genoten van het graan dat was achtergebleven. Die hadden geluk dat de tarwe moeilijk te oogsten en te dorsen was geweest.
De laatste verrassing in 2019: een bloeiende roos in december!
Onze activiteiten agenda verandert drastisch: geen bijeenkomsten meer, of activiteiten! Lentefeest vervalt, feestje Kinderburgemeester en wandeling Eetbaar Nijmegen idem dito. Op naar het Zomerfeest (dachten we toen optimistisch)
De werkochtenden met vrijwilligers konden met wat kleine aanpassingen, gelukkig doorgaan. Samen koffie drinken met de 1,5 m afstand lukte nog net! Of net niet…?
We kijken terug op een geslaagd Zomerfeest, misschien minder mensen dat we gedacht hadden, maar de Zomerhitte speelde ons allemaal parten!
Er was onder andere een verhaal van Marion Teeuwen over haar Solognotes schaapskudde die door heel selectief te begrazen (waar nodig) de biodiversiteit lijkt te vergroten. Zij verplaatst haar kudden met een auto met een grote trailer naar plaatsen waar een grote biodiversiteit gewenst wordt, zoals de Santackergaard.
Ze kwam op dit feest zonder schapen, want die kunnen niet goed tegen hitte zonder schaduw.
Het karakter van het werken verandert, de nadruk ligt nu meer op de toekomst: waar gaan we op letten de komende tijd, welke stukken grond willen we nog inzaaien?
Een groot gedeelte van de granen zit in de grond, in het voorjaar komen de kruiden en planten die 1-jarig zijn. Nu kunnen nog wel de wilde pastinaak en honingklaver gezaaid worden, die dan volgend jaar kunnen bloeien. De als groente gekweekte pastinaak wordt als 1-jarige behandeld, en dus pas in maart gezaaid!
Dan komen er ook nieuwe struikjes en bomen, vruchtdragend. De herfst is een mooie tijd om daarvoor te zorgen. De planten hebben de tijd om te settelen, te wennen aan de grond, en hoeven niet gelijk aan de bak!
De bottels hangen nog aan de rozenstruiken.
In het kader van de Landelijke Bijentelling organiseerden we op de Santackergaard een dagdeel om te tellen. Johan Mittendorff (van de Monitoringgroep van de Vijf Gaarden) en Bart ten Westeneind begeleidden kleine groepjes belangstellenden.
Omdat toch de wilde bramen wat terug gedrongen moeten worden, we hebben een extra diepe kuil nodig om voor de wind te schuilen, ligt de benodigde plek voor de hand: de droge sloot bij de oude wilg.
Nu nog wat extra luwte aan de westkant met de Siberische erwtenstruik, die het zo goed doet op de wat armere grond in deze hoek, en we zijn eruit! De erwtenstruik is een peulgewas maar ook een drachtplant voor wilde bijen.
De Siberische erwtenstruik
Dit is het Langlijfje, een zweefvlieg op de cichorei. Hij lijkt op een wesp om minder aantrekkelijk te zijn voor zijn roofvijanden. Dit verschijnsel in de natuur heet mimicry.
We hebben dit jaar een goede oogst van witte en rode druiven. We gaan er sap van maken.
Enten is een techniek waarbij loten van een vruchtdragend ras worden aangebracht op een wilde onderstam of op takken van bomen van een andere variëteit. De onderstam zorgt ervoor, dat een boom sneller groeit of eerder vruchten draagt.
Hier is een loot van pruim geënt op een onderstam van een ander ras. De wond wordt nog afgedicht met was of een folie.
Terwijl het voorjaar losbarst, denken we nog na over de invulling van plekjes op de Santackergaard. Zaden en bloemen voor de solitaire wilde bijen en honingbijen staan voorop. Hier wordt tussen de bomen een zaaibed gemaakt voor Venkel en Pastinaak.
Voor deskundigen op het gebied van landschapsbeheer bevat de Santackergaard boeiende kost. Een oude sloot is hier eerst dicht gegooid en daarna weer open getrokken om meer reliëf in het landschap te krijgen. De groep was zo gefascineerd, dat fotograaf Marian Buurman alléén de ruggen in beeld wist te krijgen!
Het dak van de bijenstal is versterkt en voorzien van vetplanten. Vetplanten temperen de hete zon op het dak.
Onze jaarlijkse Vlindertelling is weer begonnen. De Koninginnepage liet zich ook weer zien. De rupsen van deze soort zien wij vaak op Venkel.
Op 4 november doen wij mee aan de landelijke Natuurwerkdag.
Dit jaar gaan we onder meer bomen en struiken verzamelen op de Santackergaard voor de organisatie Meer Bomen Nu. Deze organisatie zet zich in om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Het snoeien van de haag langs de Santacker was afgelopen winter veel werk en het opruimen van de takken nog meer. We hebben er twee mooie stapels van gemaakt. Bij het begin van de lente was een van de stapels de broedplek van een eend, die haar eieren keurig bij elkaar legde. Een vos of havik heeft alleen een stapel veertjes van de eend achter gelaten. Van de eieren geen spoor meer!
Het Perckse klompenpad in Park Lingezegen loopt over de Santackergaard. We hebben het pad omgeleid om de bijen in ons graafbijenreservaat niet te verstoren.
We doen dit met wisselende groepjes vrijwilligers. Water geven is in dit seizoen een belangrijk onderdeel van het werk. De resultaten van het voorgaande jaar vormen een extra stimulans.
Hier een bloeiende plant van Pastinaak, die in het tweede jaar bloeit. Op één van de takken heeft de Koninginnepage eitjes afgezet en doet een rups zich te goed aan de bladeren.
Met de aankondiging van de viering van een winters nieuwjaar
In een oude wilg op de Santackergaard huist geregeld een steenuiltje in een nestkast. De kast moet wel af en toe goed schoongemaakt worden, want de uil is best kieskeurig waar hij nestelt.
parende rosse metselbij
Door de grote variatie van broedmogelijkheden op de Santackergaard, de elkaar afwisselende bloeiende planten in veel verschillende micro biotopen (een heg, een rietkap, een poel en oude en nieuwe bomen), maar ook door de betrekkelijke rust die we gecreëerd hebben op de wadi bij de poel krijgen de wilde bijen veel kansen, het lijkt wel een bijenreservaat te worden!
De rosse metselbij op dit plaatje is geen graafbij, maar nestelt vooral in gaatjes in dood hout. We gaan meer planten zoeken die bij ons Bloemen, bijen en voedselbos willen groeien en waar de wilde bijtjes profijt van hebben.
Zomerfeest op de Santackergaard.
Naast de gebruikelijke gezelligheid van zo’n feest waren er ook enkele leerzame momenten. Eén daarvan was de les in stokken snijden onder leiding van Bart.
Wijn of sap van Santacker-druiven? Na de druivenoogst in september hebben we er weer sap van gemaakt, deels voor de verkoop.
In 2023 heeft Uwe Cider uit Elst als experiment onze witte druiven vergist volgens een methode zoals bij het maken van champagne. Dit leverde 3 flessen mousserende wijn op, die Leo en het Balkan trio uitvoerig hebben beproefd. Zij waren blij verrast over uiterlijk en smaak en zij vonden het experiment voor herhaling vatbaar.
Helaas was de opbrengst van de witte druiven in 2024 te gering voor een nieuwe proeverij.
Fruitbomen, groeien, bloeien en dragen vrucht. Wat kunnen wij doen om de boom een mooie vorm te geven en om later ook nog haar vruchten te kunnen plukken?
Dit was een praktijkles onder leiding van snoei professional Otto Vloedgraven, georganiseerd door Overbetuwe Groen Natuurlijk en Santackergaard.
Eerst werden oude perenbomen langs de Wuurde onder handen genomen, na de pauze jonge fruitbomen op de Santackergaard.
Van deze oude perenbomen mogen we ieder jaar de vruchten oogsten; een goede snoeibeurt is dus puur eigenbelang.